Pacjent z dentofobią. Jak postępować z takim pacjentem?

Dentofobia – czym jest i dlaczego występuje?

Fobia to zaburzenie na tle nerwowym, objawiającym się uporczywym lękiem przed określoną sytuacją. Dentofobia to obsesyjny strach przed wizytą u dentysty oraz leczeniem stomatologicznym. Jest to zjawisko powszechne, które dotyka zarówno dzieci, jak i osoby dorosłe. Nie ma znaczenia również płeć – negatywne emocje występują tak samo u kobiet oraz mężczyzn. Szacuje się, że około 15% populacji nie umie poradzić sobie z niepokojem, który towarzyszy dentofobii. 

Dla większości wizyta u dentysty to obowiązek, zwłaszcza w przypadku nagłego bólu zęba. Leczenie może być wówczas bolesne – stąd uraz psychiczny przed kolejnym spotkaniem. Do głównych przyczyn dentofobii zalicza się:

• nieprzyjemne wspomnienia,
• nieskuteczne leczenie w przeszłości oraz konieczność ponownej wizyty w krótkim czasie
• niezadawalająca dawka znieczulenia
• niewłaściwe podejście lekarza i pomocy dentystycznej do pacjenta, brak empatii
• opinie osób, dla których każda wizyta to traumatyczne przeżycie.

Dentyści zalecają, aby rodzice uświadamiali dzieciom już od najmłodszych lat, że regularne mycie zębów, wizyta u specjalisty oraz profilaktyka zdrowotna to nie „zło konieczne”, a ważne elementy higienicznego trybu życia. Istotna jest także postawa opiekunów, a także opinie wyrażane o dentystach. Jeśli dziecko widzi, że mama i tata nie chodzą systematycznie do lekarza albo opowiadają wyłącznie o niemiłych wydarzeniach w gabinecie, może to wywołać nieuzasadnione zaniepokojenie czy obawy, które trudno będzie przezwyciężyć. Zadaniem dorosłego jest uświadomienie, że czyste zęby to nie tylko piękny uśmiech, ale i zdrowy organizm. Warto zachęcać najmłodszych, poprzez korzystanie z kolorowych szczoteczek czy smakowych past do zębów.

Objawy dentofobii

Osoby, których paraliżuje strach przed wizytą u stomatologa, za wszelką cenę unikają kontaktu z lekarzem przez wiele lat. Nie chodzą na kontrole, szukają wymówek, aby odwołać spotkanie lub przekładają termin wizyty. Często, nawet jeśli zaczynają odczuwać niewielki ból zęba, nie chcą skorzystać z konsultacji. Próbują uśmierzyć ból dostępnymi środkami farmakologicznymi, tylko po to, aby nie odwiedzić gabinetu. Do powszechnych objawów dentofobii należą:

• bezsenność
• bóle głowy i brzucha
• brak apetytu
• wymioty
• ogólne osłabienie.

Pacjent z dentofobią – jak sobie z nim radzić?

Strach jest czynnikiem, który w sposób skuteczny i długotrwały może przyczynić się do „wyłączenia” racjonalnego myślenia oraz świadomego zaniechania określonych czynności. U pacjentów z dentofobią fakt, że nie mają pewności (mimo zapewnienia lekarza), że zabieg będzie bezbolesny, powoduje rezygnację z regularnych wizyt. Są przerażeni, że to lekarz kontroluje sytuację, a oni nie mają wpływu na jego działania. Rozwiązanie problemu to znalezienie przyczyny, omówienie jej, po czym uświadomienie, że jest ona w dużej mierze wyolbrzymiona.

Dentyści to także psychologowie, którzy powinni wykazać się empatią i zrozumieniem tematu, z którym boryka się pacjent. W żadnym przypadku nie należy lekceważyć obaw, gdyż może to pogłębić problem. Istotne jest zbudowanie zaufanej relacji lekarz – pacjent, dzięki której badany stopniowo będzie pokonywał swoje lęki. Pokazanie nowoczesnego sprzętu wraz z innowacyjnym metodami leczenia z pewnością przekonają pacjenta, że „nie taki diabeł straszny, jak go malują”. Spokojna i życzliwa atmosfera, wyrozumiały personel medyczny oraz profesjonalne podejście stomatologa spowodują, że kolejne wizyty nie będą już wywoływać skrajnych emocji. Dentyści powinni pamiętać, że każdy pacjent z dentofobią to indywidualny przypadek, wymagający odrębnej analizy, określonego czasu na konsultację oraz szczególnego podejścia. Jeśli te metody okażą się nieskuteczne, wówczas można zastosować środki uspokajające i wyciszające. Tylko od stomatologa zależy, czy pacjent pokona strach, dostrzeże korzyści skutecznego leczenia, ale też zmieni myślenie o stomatologii.